8 dấu hiệu ung thư đại tràng, báo động đừng bỏ qua

Ung thư đại tràng là loại ung thư bắt đầu ở đại tràng (ruột già). Đại tràng là những cơ quan tạo nên phần cuối của hệ thống tiêu hóa. Vậy nhận biết dấu hiệu ung thư đại tràng như thế nào? Tầm soát và phòng ngừa ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp cụ thể các thắc mắc trên.

Ung thư đại tràng là gì?

Ung thư đại tràng (colon cancer) là ung thư phổ biến ở cả nam và nữ, xảy ra ở đại tràng (phần dài nhất của ruột già). (1)

Thành đại tràng có cấu tạo gồm nhiều lớp. Các tế bào ung thư được hình thành từ lớp tế bào lót bên trong đại tràng (niêm mạc), xâm lấn dần ra lớp ngoài cùng của đại tràng (thanh mạc). Quá trình sinh ung thư thường xuất phát từ các polyp trong đại tràng.

Sau khi xâm lấn đến thành đại tràng, các tế bào ung thư bắt đầu di chuyển vào trong mạch máu hoặc mạch bạch huyết. Từ đây, các tế bào ung thư có thể di căn đến các hạch bạch huyết lân cận hoặc đến các cơ quan, bộ phận xa hơn trong cơ thể.

Các dấu hiệu ung thư đại tràng tuy dễ nhận biết nhưng cũng rất dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường, vì vậy bạn nên thường xuyên tầm soát ung thư để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Các dấu hiệu ung thư đại tràng dễ nhận biết

Các dấu hiệu của ung thư đại tràng bao gồm: (2)

1. Đau bụng

Đau bụng là triệu chứng ung thư đại tràng thường gặp ở những người mắc bệnh ung thư đại tràng. Các cơn đau diễn ra bất thường, lúc dữ dội, lúc âm ỉ, tương tự như triệu chứng của viêm đại tràng.

Một vài trường hợp, đau quặn bụng, đau râm ran là dấu hiệu của các khối u ở dạ dày – ruột, giống với biểu hiện của rối loạn tiêu hóa do viêm đại tràng. Đôi khi đau bụng kèm căng chướng bụng, không đi tiêu được, nôn ói. Đây là dấu hiệu nghiêm trọng do khối u gây tắc ruột, người bệnh nên đến bệnh viện cấp cứu ngay lập tức.

2. Rối loạn tiêu hóa kéo dài

Chán ăn, cảm giác đầy bụng, khó tiêu, ăn không ngon cũng là một trong những biểu hiện của ung thư đại tràng. Tình trạng này kéo dài làm cơ thể mệt mỏi, sút cân. Ung thư đại tràng gây rối loạn tình trạng đi tiêu (đi tiêu nhiều lần trong ngày, có thể gây nhầm lẫn với các triệu chứng của bệnh lỵ). Tuy nhiên, bệnh lỵ được điều trị hiệu quả bằng kháng sinh, còn ung thư đại tràng thì không.

3. Đi tiêu ra nhầy máu, máu trong phân và/ hoặc rối loạn đi tiêu

Đi tiêu ra nhầy máu, máu đỏ tươi, nhỏ thành giọt hoặc máu lẫn trong phân là triệu chứng của ung thư đại tràng dễ nhận thấy. Tổn thương nứt hậu môn hoặc bệnh trĩ (các bệnh lành tính) cũng có triệu chứng đi tiêu ra máu. Tuy nhiên, đi tiêu ra máu do trĩ, nứt hậu môn thường là máu tươi, còn ung thư đại tràng thường có máu lẫn với nhầy. (3)

4. Thay đổi thói quen  đi tiêu

Các khối u ở đại tràng gây kích thích đường ruột liên tục, làm cho người bệnh mắc đi tiêu nhiều lần. Khối u càng lớn thì số lần đi tiêu càng nhiều, nhưng thường đi tiêu lắt nhắt. Đây là một trong những dấu hiệu ung thư đại tràng quan trọng.

5. Tiêu chảy, táo bón hoặc cảm giác đi tiêu không hết (mót rặn)

Ung thư đại tràng có thể gây rối loạn trong việc bài tiết phân. Người bệnh thường bị rối loạn đi tiêu, lúc táo bón, lúc tiêu chảy kéo dài. Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, đau quặn, mót rặn khi đi tiêu.

6. Thay đổi hình dạng phân (phân nhỏ, dẹt)

Phân nhỏ, dẹt so với bình thường cũng là dấu hiệu bị ung thư đại tràng. Tình trạng phân nhỏ dẹt do có khối u làm cho phân bị chặn lại. Nếu phân nhỏ dẹt như chiếc bút chì hoặc có hình lá lúa, bạn nên đến bệnh viện để được thăm khám và xác định nguyên nhân chính xác. (4)

7. Giảm cân bất thường

Giảm cân bất thường không do tập luyện hay ăn kiêng có thể là dấu hiệu ung thư đại tràng, dạ dày hoặc các bộ phận khác ở đường tiêu hóa.

8. Mệt mỏi, suy nhược

Mệt mỏi và suy nhược là một trong những dấu hiệu ung thư đại tràng nói riêng và ung thư nói chung nhưng dễ bị bỏ qua. Mệt mỏi do ung thư đại tràng thường do mất máu trong phân, do mất nước vì tiêu chảy. Người bệnh cảm thấy kiệt sức ngay cả khi đã nghỉ ngơi, đồng thời suy nhược cơ thể nhanh chóng mà không rõ nguyên nhân. (5)

Người bệnh cần làm gì khi có dấu hiệu nghi ngờ ung thư đại tràng?

Nếu nghi ngờ bản thân có các dấu hiệu ung thư đại tràng, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được khám và xác định chính xác tình trạng bệnh.

Bác sĩ sẽ hỏi về bệnh sử để tìm hiểu các yếu tố nguy cơ, hỏi về tính chất của các dấu hiệu ung thư đại tràng (xuất hiện dấu hiệu nào, từ khi nào, kéo dài trong bao lâu…) và tiền sử bệnh của gia đình (nếu có). Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, có thể thăm khám trực tràng bằng tay (DRE = Digital Rectal Exam). Trong quá trình này, bác sĩ đưa 1 ngón tay đeo găng được bôi trơn vào trực tràng, ấn vào thành trực tràng để phát hiện bất thường như sờ chạm khối u, lòng trực tràng có bị hẹp không, rút ra có dính máu không.

Từ các dấu hiệu ung thư đại tràng, bác sĩ sẽ khám và chỉ định làm thêm các xét nghiệm để chẩn đoán ung thư đại tràng như:

• Nội soi đại tràng: dùng một ống soi có đèn ở đầu và có kết nối đưa hình ảnh ra màn hình bên ngoài. Ống soi được đưa qua hậu môn, vào trực tràng và đại tràng để phát hiện các khối u hoặc bất thường (như polyp, túi thừa…). Bác sĩ sẽ lấy một mảnh nhỏ (sinh thiết) và làm giải phẫu bệnh để tìm tế bào ung thư.
• Chụp CT scan: được sử dụng để đánh giá giai đoạn bệnh, xác định tình trạng di căn của ung thư.
• Siêu âm: được sử dụng để tìm khối u trong bụng và xác định tình trạng lan rộng của ung thư nếu có.
• Xét nghiệm đột biến gen: các tế bào ung thư trong mô sinh thiết có thể được kiểm tra đột biến gen như: KRAS, NRAS, BRAF và tình trạng mất ổn định vi vệ tinh (MMR). Kết quả này giúp bác sĩ quyết định phương pháp điều trị phù hợp, như liệu pháp nhắm trúng đích hay liệu pháp miễn dịch…
• Các xét nghiệm khác như chụp MRI thường sử dụng để xem ung thư lan rộng đến mức nào và giúp lựa chọn phương thức điều trị phù hợp.

Xem thêm: Triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu, không nên bỏ qua.

Tầm soát ung thư đại tràng tại BVĐK Tâm Anh

Tầm soát ung thư đại tràng tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM với tiêu chuẩn Singapore. Bệnh viện có đội ngũ bác sĩ, dược sĩ lâm sàng giỏi chuyên môn, nhiều kinh nghiệm trong tầm soát và điều trị ung thư đại tràng. Với trang thiết bị hiện đại, khoa Ung bướu – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM được định hướng trở thành trung tâm tư vấn, điều trị ung thư kết hợp chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh “chuẩn Singapore” ngay tại Việt Nam với các ưu điểm nổi bật sau:

• Điều trị đa mô thức: kết hợp nhiều phương pháp như: hóa trị; phẫu thuật; liệu pháp trúng đích và miễn dịch; liệu pháp nội tiết…
• Cá thể hóa điều trị: dựa trên từng tình trạng bệnh, nhu cầu thực tế và khả năng đáp ứng điều trị của người bệnh để có phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả.
• Hợp tác và kết nối với các chuyên gia ung bướu hàng đầu Singapore: hội chẩn trực tuyến giúp người bệnh hoàn toàn yên tâm với kế hoạch điều trị tại Việt Nam.
• Phối hợp cùng các chuyên khoa khác (Nội, Ngoại, Sản… cũng như tâm lý và dinh dưỡng để chăm sóc toàn diện cho người bệnh trước, trong và sau điều trị.
• Phòng pha chế thuốc hóa trị áp suất âm với máy pha chế cách ly vô trùng chuyên dụng theo tiêu chuẩn quốc tế (màng lọc ULPA có hiệu suất lọc 99.999% tạo vùng làm việc đạt chuẩn khí sạch ISO Class 3, phù hợp với tiêu chuẩn Dược điển Mỹ USP 797) bảo vệ an toàn cho dược sĩ lâm sàng khi pha thuốc, kết hợp với quy trình chuẩn trong pha chế sẽ giúp cung cấp liều thuốc đạt độ chính xác cao, đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị. Từ đó giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn của thuốc.
• Hệ thống phòng điều trị trong ngày với đầy đủ trang thiết bị tiện nghi hiện đại; có phòng điều trị chung được trang bị ghế truyền hóa chất tiêu chuẩn Nhật Bản với thiết kế 3 động cơ thông minh giúp dễ dàng điều chỉnh độ cao, nâng gập linh hoạt, có bàn ăn gắn kèm đảm bảo nhu cầu giải trí, thư giãn trong quá trình điều trị và sự riêng tư của mỗi người bệnh.
• Hệ thống phòng VIP điều trị trong ngày, tiện nghi, hiện đại, cho người bệnh sự riêng tư và đáp ứng nhu cầu giải trí, thư giãn trong quá trình điều trị.
• Xe Ecart di động chuyên dụng với đầy đủ các phương tiện hồi sức cơ bản được đặt ngay tại khoa, bao gồm cả máy sốc điện nhằm phục vụ công tác cấp cứu nhanh nhất cho người bệnh khi cần thiết.
• Đặc biệt, việc lấy máu xét nghiệm cũng như cấp phát thuốc và phục vụ bữa ăn đều được bố trí ngay tại khoa, người bệnh và người nhà hoàn toàn không cần phải di chuyển trong ngày hóa trị; nhằm đảm bảo sự an toàn cũng như mang lại sự thuận lợi cao nhất cho người bệnh.

Với hệ thống máy móc tầm soát và chẩn đoán hiện đại như: máy CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy MRI thế hệ mới nhất Magnetom Amira BioMatrix, hệ thống máy xét nghiệm Cobas Pro đầu tiên tại Đông Nam Á, máy siêu âm tổng quát cao cấp Acuson Sequoia, máy nội soi Fuji 7000… Khoa Ung bướu, BVĐK Tâm Anh còn có các gói tầm soát phát hiện sớm ung thư đại tràng, khám sàng lọc, giúp tối ưu hiệu quả điều trị, tiết kiệm chi phí, giảm bớt chi phí điều trị cho người bệnh.

Cách phòng ngừa ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng thường bắt đầu từ các polyp lành tính. Polyp không phải ung thư nhưng có hình dạng giống như một khối u, có cuống hoặc không, do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành. Polyp có thể phát triển thành ung thư sau một thời gian dài. Một số cách phòng ngừa ung thư đại tràng như:

• Nội soi đại trực tràng sau 45 tuổi hoặc sớm hơn nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh ung thư đại tràng là một trong những cách phòng tránh ung thư. Polyp tiền ung thư thường không có triệu chứng, có thể tìm thấy qua nội soi đại tràng vài năm trước khi phát triển thành ung thư. Phát hiện sớm và cắt bỏ polyp đại tràng trước khi trở thành ung thư là cách phòng bệnh hiệu quả nhất.
• Ung thư đại tràng còn được phòng ngừa thông qua thói quen ăn uống lành mạnh. Có nhiều yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh được như:
  • Thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) có liên quan mật thiết đến nguy cơ làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại tràng. Nạp khoảng 160g/ngày hoặc quá 5 lần/tuần tăng nguy cơ ung thư đại tràng lên gấp 3 lần.
  • Bên cạnh đó, thức ăn chiên, nướng, dăm bông, xúc xích, thịt xông khói, chất đạm cũng tăng nguy cơ ung thư. Mỡ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, gây tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và tiến triển thành ung thư. Ăn ít chất xơ, nhiều thịt, mỡ, đạm gây béo phì và tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
  • Thực phẩm chứa nhiều chất xơ (trái cây, rau xanh) giúp giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Tiêu thụ acid folic giúp loại các yếu tố gây ung thư khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân. Bên cạnh đó, chất xơ còn giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản acid béo chuỗi ngắn cũng như các yếu tố vi lượng chống oxy hóa.
  • Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
• Thuốc lá tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi. Gần đây, thuốc lá cũng trở thành một trong những yếu tố nguy cơ cao làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư đại tràng cho cả 2 giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.
• Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
• Đến bệnh viện ngay nếu có các dấu hiệu ung thư đại tràng để được khám và điều trị sớm.

Khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn quốc tế, cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hàng đầu, áp dụng mô hình điều trị đa mô thức và cá thể hóa trong điều trị ung thư.

Để đáp ứng nhu cầu thực tế về điều trị toàn diện kết hợp dịch vụ chăm sóc người bệnh chuyên nghiệp, khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh định hướng trở thành một trong những trung tâm tư vấn và điều trị ung thư hàng đầu trên địa bàn thành phố, góp phần giải quyết gánh nặng về bệnh tật ung thư tại TP.HCM và các khu vực lân cận, đồng thời giảm áp lực cho các bệnh viện tuyến công lập.

Khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh TP.HCM được đầu tư trang thiết bị hiện đại, có đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao luôn hỗ trợ chăm sóc chuyên biệt cho từng người bệnh, hỗ trợ tiếp cận với các chuyên gia y tế hàng đầu ở nước ngoài, cập nhật nhanh các phác đồ điều trị tương đương với tiêu chuẩn thế giới, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh cho người bệnh ung thư trong khu vực và người bệnh trở về từ các trung tâm y tế nước ngoài.

Khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh TP.HCM đảm nhận các chức năng, nhiệm vụ sau:

• Tư vấn, hướng dẫn tầm soát nhằm phát hiện và điều trị sớm bệnh ác tính trong cộng đồng.
• Từng bước triển khai các dịch vụ khám chữa bệnh đa dạng, hợp lý để đáp ứng nhu cầu của người bệnh.
• Khám và điều trị một số bệnh lý ung bướu (lành tính và ác tính).
• Tổ chức tiếp nhận, cấp cứu, khám, phát hiện, sàng lọc và điều trị, quản lý người bệnh ung thư từ các bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế trong và ngoài nước chuyển đến.
• Phối hợp với các khoa khác (Nội, Ngoại, Sản, Chẩn đoán hình ảnh…) để lập kế hoạch điều trị toàn diện, đa mô thức cho người bệnh ung thư; cập nhật và ứng dụng những tiến bộ về sinh học phân tử để xây dựng chiến lược cá thể hóa trong điều trị; cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.
• Điều trị đau và chăm sóc giảm nhẹ triệu chứng cho người bệnh ung thư giai đoạn cuối vượt quá khả năng điều trị bằng các phương pháp khác (phẫu thuật, hóa chất, xạ trị….).
• Thực hiện tiêm truyền hóa chất, sử dụng thuốc trúng đích, thuốc miễn dịch để điều trị các bệnh lý ung thư.
• Tham gia nghiên cứu khoa học, triển khai ứng dụng những tiến bộ khoa học để phục vụ khám chữa bệnh, phòng bệnh, phục hồi chức năng trong phòng, chống ung thư.

Trong tương lai, khoa Ung bướu BVĐK Tâm Anh hướng tới mục tiêu:

• Xây dựng và hoàn thiện các quy trình điều trị.
• Hoàn thiện hệ thống hỗ trợ thông tin cho người bệnh.
• Từng bước triển khai các dịch vụ khám chữa bệnh đa dạng, hợp lý để đáp ứng nhu cầu của người bệnh.
• Học hỏi, cập nhật và ứng dụng các thông tin, kiến thức mới.
• Tiếp tục đào tạo cả trong và ngoài nước để đảm bảo chất lượng khám chữa bệnh ngày càng tăng, cam kết luôn tạo được lòng tin và duy trì sự hài lòng nơi người bệnh.

Khi nghi ngờ bản thân có các dấu hiệu ung thư đại tràng, người bệnh nên đến bệnh viện để khám và điều trị sớm. Bên cạnh đó, xây dựng chế độ ăn uống khoa học, tránh xa rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích khác để ngăn ngừa ung thư đại tràng.