Lợi ích của Omega-3 đối với sức khỏe của trẻ em và thiếu niên

1/ Giới thiệu về axit béo Omega-3

Đầu tiên, chúng ta cần tìm hiểu: Axit Omega-3 là gì và hoạt động như thế nào trong cơ thể?

Axit béo omega-3 là axit béo rất cần thiết cho sức khỏe của con người vì chúng giúp ngăn ngừa các bệnh như bệnh lý võng mạc, bệnh tim. Đây là loại axit béo tốt. Chúng không chỉ giúp tối ưu hóa chức năng não mà còn có tác dụng chống viêm trên cơ thể.

Các loại axit béo Omega-3

Có ba loại axit béo Omega-3 có liên quan đến sinh lý con người. Chúng gồm:  axit eicosapentaenoic (EPA), axit alpha-linolenic (ALA) và axit docosahexaenoic (DHA). ALA thường được tìm thấy trong các nguồn thực vật như quả óc chó, dầu gai, dầu hạt lanh, dầu tảo và các hạt. EPA và DHA chủ yếu chỉ được tìm thấy trong một số loại cá như cá hồi, cá ngừ, cá bơn và dầu cá.

Axit béo Omega-3 hoạt động như thế nào?

Axit Omega-3 cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của con người. Chúng không được sản xuất bởi cơ thể con người và cần phải được lấy từ các nguồn khác. Những axit này giúp quá trình chuyển hóa của cơ thể và não hoạt động bình thường. Axit béo omega-3 cũng được cho là bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh tim, ung thư và các vấn đề sức khỏe khác.

>> Hiện nay, béo phì là rối loạn dinh dưỡng phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên trên toàn thế giới. Vấn đề béo phì ở trẻ em rất cần được quan tâm hiện nay, đặc biệt do lối sống công nghiệp ngày càng phổ biến trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.

2/ Lợi ích của Omega-3 ở trẻ em

Vậy lợi ích của việc sử dụng axit béo omega-3 là gì? Trẻ em có cần thiết phải bổ sung omega-3 không?

Câu trả lời là có! Các đặc tính trị liệu của omega-3 rất nhiều. Từ giải quyết các vấn đề về da đến hệ tim, khớp, omega-3 có thể giúp bạn tránh được một số tình trạng bệnh lý. Dưới đây là một số lợi ích của việc bổ sung axit béo Omega-3 thường xuyên cho trẻ.

2.1. Giúp trẻ tránh được căng thẳng, lo âu

Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất trên thế giới. Các triệu chứng có thể gặp ở trẻ bao gồm buồn bã, thờ ơ và mất hứng trong cuộc sống. Lo lắng, cũng là một rối loạn phổ biến ở trẻ, nhất là những trẻ chịu nhiều áp lực học tập. Các nghiên cứu chỉ ra rằng: những trẻ tiêu thụ omega-3 thường xuyên sẽ ít bị trầm cảm hơn. Khi những trẻ bị trầm cảm hoặc lo lắng nếu dùng chất bổ sung omega-3, các triệu chứng cũng được cải thiện.

Có ba loại axit béo omega-3: ALA, EPA và DHA. Trong đó, EPA dường như là chất có hiệu quả nhất trong việc chống trầm cảm. Nghiên cứu tìm thấy EPA có hiệu quả như một loại thuốc chống trầm cảm phổ biến.

2.2. Tăng cường sức khỏe cho mắt

DHA, một loại omega-3, là thành phần cấu trúc chính của võng mạc mắt . Khi trẻ không nhận đủ DHA, có thể phát sinh các vấn đề về thị lực.

Việc bổ sung đầy đủ DHA giúp giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương và mù mắt vĩnh viễn.

2.3. Thúc đẩy sự phát triển của não bộ

Omega-3 rất quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển não bộ ở trẻ sơ sinh. DHA chiếm 40% lượng axit béo không bão hòa trong não và 60% ở võng mạc mắt.

Do đó, khi trẻ sơ sinh được nuôi bằng sữa công thức bổ sung DHA có thị lực tốt hơn so với trẻ bú sữa không có DHA.

Việc nhận đủ omega-3 trong khi mang thai mang lại nhiều lợi ích cho trẻ gồm:

• Tăng trí thông minh
• Kỹ năng giao tiếp và xã hội tốt hơn
• Ít gặp vấn đề về hành vi
• Giảm nguy cơ chậm phát triển
• Giảm nguy cơ mắc ADHD, tự kỷ và bại não

Việc bổ sung đủ omega-3 trong khi mang thai và những năm đầu đời là rất quan trọng cho sự phát triển của trẻ.

2.4. Phát triển nhận thức

Một số nghiên cứu cho thấy: Trẻ sơ sinh được nuôi bằng chế độ giàu axit béo omega-3 DHA cho thấy sự cải thiện trong việc phối hợp tay mắt, khả năng chú ý, kỹ năng xã hội và trí thông minh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Những đứa trẻ sinh ra từ mẹ sử dụng chất bổ sung omega-3 (DHA và EPA) khi mang thai và trong những tháng đầu cho con bú đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra nhận thức ở 4 tuổi so với những đứa trẻ có mẹ không sử dụng.

2.5. Ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người ăn cá 2 lần mỗi tuần có tỷ lệ mắc bệnh tim thấp hơn. Điều này được cho là liên quan với mức tiêu thụ omega-3. Kể từ đó, axit béo omega-3 đã được gắn với nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch.

Những lợi ích này là:

• Triglyceride: Omega-3 có thể làm giảm đáng kể chất béo trung tính.
• Huyết áp: Omega-3 có thể làm giảm mức huyết áp ở những người bị huyết áp cao
• Cholesterol HDL
• Các cục máu đông: Omega-3 có thể giữ cho tiểu cầu trong máu không bị vón cục lại với nhau. Điều này giúp ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông có hại
• Mảng bám: Omega-3 giúp ngăn ngừa các mảng bám có thể làm hạn chế và xơ cứng các động mạch. Nhờ đó giữ cho các động mạch hoạt động tốt.
• Viêm: Omega-3 làm giảm việc sản xuất một số chất được giải phóng trong quá trình phản ứng viêm cơ thể

Đối với một số người, omega-3 cũng có thể làm giảm cholesterol xấu LDL. Tuy nhiên, bằng chứng vẫn chưa đủ xác thực.

Một nghiên cứu cho thấy dầu cá – trong thực phẩm hoặc chất bổ sung – giúp giảm 32% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch. Những người mắc bệnh tim được ghi nhận nên uống khoảng 1 gram omega-3 từ dầu cá mỗi ngày.

2.6. Omega-3s làm giảm các triệu chứng của rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn hành vi ở trẻ. Biểu hiện đặc trưng bởi sự không tập trung, hiếu động thái quá và bốc đồng.

Một số nghiên cứu lưu ý rằng trẻ em bị ADHD có nồng độ axit béo omega-3 trong máu thấp hơn so với các bạn cùng tuổi khỏe mạnh. Nhiều nghiên cứu quan sát rằng bổ sung omega-3 có thể làm giảm các triệu chứng của ADHD.

Omega-3 giúp cải thiện sự không tập trung và giúp trẻ có thể hoàn thành nhiệm vụ. Ngoài ra còn làm giảm tính hiếu động, bốc đồng, bồn chồn và gây hấn của trẻ.

Gần đây, các nhà nghiên cứu đã thấy rằng: Bổ sung dầu cá là một trong những phương pháp điều trị hứa hẹn nhất cho ADHD

2.7. Làm giảm các triệu chứng của hội chứng rối loạn chuyển hóa ở trẻ

Hội chứng rối loạn chuyển hóa tập hợp gồm nhiều vấn đề khác nhau. Trong đó bao gồm : béo phì , huyết áp cao, kháng insulin, mức triglyceride cao và mức cholesterol HDL thấp.

Đây là một mối quan tâm lớn đối với sức khỏe của trẻ. Vì nó làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh khác, bao gồm cả bệnh tim và tiểu đường.

Axit béo omega-3 có thể cải thiện tình trạng kháng insulin, viêm và các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim ở những trẻ có rối loạn chuyển hóa.

2.8. Giúp trẻ chống lại viêm nhiễm

Viêm là một phản ứng tự nhiên đối với nhiễm trùng và những tổn thương trong cơ thể trẻ. Do đó rất quan trọng cho sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, viêm đôi khi vẫn tồn tại trong một thời gian dài, thậm chí không có nhiễm trùng hoặc chấn thương. Điều này được gọi là viêm mãn tính. Viêm mãn tính có thể gây ra bệnh tim, ung thư hoặc các vấn đề khác.

Axit béo omega-3 có thể làm giảm việc sản xuất các phân tử và các chất liên quan đến viêm, chẳng hạn như eicosanoids và cytokine gây viêm.Các nghiên cứu quan sát thấy mối liên hệ giữa lượng omega-3 cao hơn đi kèm với giảm

2.9. Chống lại các bệnh tự miễn

Trong các bệnh tự miễn, hệ thống miễn dịch nhầm các tế bào khỏe mạnh với các tế bào lạ và tấn công chúng. Bệnh tiểu đường tuýp 1 là một ví dụ điển hình. Trong đó hệ thống miễn dịch của bạn tấn công các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy.

Omega-3 có thể chống lại một số bệnh này và đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu đời. Các nghiên cứu cho thấy việc cung cấp đủ omega-3 trong năm đầu đời giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh tự miễn. Bao gồm tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tự miễn và bệnh đa xơ cứng. Omega-3 cũng giúp điều trị bệnh lupus, viêm khớp dạng thấp, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn và bệnh vẩy nến.

2.10. Cải thiện các rối loạn tâm thần

Mức omega-3 thấp được báo cáo ở những trẻ có rối loạn tâm thần. Các nghiên cứu cho thấy bổ sung omega-3 có thể làm giảm tần suất thay đổi tâm trạng và tái phát ở những người mắc cả chứng tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực. Bổ sung axit béo omega-3 cũng có thể làm giảm hành vi bạo lực

2.11. Giúp ngăn ngừa ung thư

Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Axit béo omega-3 từ lâu đã được công bố là làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

Những người tiêu thụ nhiều omega-3 nhất có nguy cơ mắc ung thư ruột kết thấp hơn tới 55%. Ngoài ra, tiêu thụ omega-3 có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới và ung thư vú ở phụ nữ.

2.12. Giảm hen suyễn ở trẻ em

Hen suyễn là một bệnh phổi mãn tính với các triệu chứng như ho, khó thở và thở khò khè.

Các cơn hen nặng có thể rất nguy hiểm. Chúng gây ra bởi viêm và sưng ở các đường dẫn khí trong phổi.

Một số nghiên cứu liên quan đến việc sử dụng omega-3 với nguy cơ mắc hen suyễn thấp hơn ở trẻ em và thiếu niên. Nghiên cứu năm 2008 cho thấy những trẻ có mẹ dùng dầu cá khi mang thai ít có khả năng mắc bệnh hen suyễn.

2.13. Giảm lượng chất béo ở gan

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) khá phổ biến. Cùng với việc gia tăng của bệnh béo phì, gan nhiễm mỡ đã trở thành nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh gan mãn tính.

Tuy nhiên, bổ sung axit béo omega-3 có hiệu quả làm giảm mỡ gan và viêm ở những người bị NAFLD.

2.14. Cải thiện sức khỏe xương và khớp

Loãng xương và viêm khớp là hai rối loạn phổ biến ảnh hưởng đến hệ xương. Các nghiên cứu chỉ ra rằng omega-3 có thể cải thiện sức mạnh của xương bằng cách tăng lượng canxi trong xương . Điều này sẽ dẫn đến giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương.

Omega-3 cũng có thể điều trị viêm khớp. Bệnh nhân sử dụng chất bổ sung omega-3 đã cho thấy sự giảm đau ở khớp.

2.15. Giảm đau bụng kinh

Đau do kinh nguyệt thường xảy ra ở bụng dưới và xương chậu. Cơn đau có thể lan tỏa ra vùng lưng dưới và đùi . Đau bụng kinh thường gặp ở những trẻ mới dậy thì, bắt đầu có kinh nguyệt. Điều này có thể ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của trẻ.

Tuy nhiên, các nghiên cứu nhiều lần chứng minh rằng: những người tiêu thụ nhiều omega-3 có cơn đau kinh nguyệt nhẹ hơn. Một nghiên cứu thậm chí còn xác định rằng: Bổ sung omega-3 có hiệu quả hơn ibuprofen trong điều trị đau dữ dội trong thời kỳ kinh nguyệt

2.16. Cải thiện giấc ngủ

Giấc ngủ ngon là một trong những nền tảng để trẻ có sức khỏe tốt và phát triển tối ưu. Các nghiên cứu cho thấy: Thiếu ngủ liên quan với nhiều bệnh, bao gồm béo phì, tiểu đường và trầm cảm.

Hàm lượng axit béo omega-3 thấp có liên quan đến vấn đề giấc ngủ ở trẻ em và chứng ngưng thở khi ngủ ở người lớn. Nồng độ DHA thấp cũng có liên quan đến mức độ hormone melatonin thấp hơn. Đây là hormon giúp bạn chìm vào giấc ngủ.

Các nghiên cứu ở cả trẻ em và người lớn cho thấy: bổ sung omega-3 làm tăng thời lượng và chất lượng giấc. Axit béo Omega-3 – đặc biệt là DHA – có thể cải thiện độ dài và chất lượng giấc ngủ của trẻ.

2.17. Chất béo Omega-3 tốt cho làn da

DHA là một thành phần cấu trúc của làn da của chúng ta. Nó chịu trách nhiệm cho việc hình thành nên màng tế bào da. Các tế bào cấu trúc khỏe mạnh sẽ đem đến làn da mềm mại, ẩm ướt, dẻo dai.

EPA cũng đem lại lợi ích cho da gồm:

• Quản lý việc tiết dầu và hydrat hóa làn da của bạn.
• Ngăn chặn quá trình tăng sừng của nang lông
• Giảm lão hóa sớm cho làn da
• Giảm nguy cơ bị mụn trứng cá.

Omega-3 cũng có thể bảo vệ làn da của bạn khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. EPA giúp ngăn chặn sự giải phóng các chất ăn mòn collagen trong da sau khi phơi nắng.

3/ Bổ sung Omega-3s cho trẻ từ đâu?

Dầu cá là một trong những nguồn omega-3 phong phú nhất và có rất nhiều lợi ích cho trẻ em. Bạn có thể cung cấp cho trẻ các thực phẩm có chứa chất béo omega-3 như:

• Cá, bao gồm: gan cá tuyết, cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá thu, cá bơn, cá trích, cá hồi.
• Tôm
• Hàu
• Hạt lanh
• Quả óc chó
• Hạt chia
• Đậu nành

4/  Một đứa trẻ cần bao nhiêu Omega-3 mỗi ngày?

Nồng độ omega-3 thấp hơn có thể khiến trẻ dễ mắc một số tình trạng viêm nhiễm hoặc ảnh hưởng đến hoạt động nhận thức của chúng. Tuy nhiên sử dụng quá mức omega-3 có thể ảnh hưởng đến khả năng chống lại vi khuẩn và các mầm bệnh khác. Lượng omega-3 phù hợp cho trẻ em, theo khuyến cáo của các chuyên gia là:

• 0 đến 12 tháng: 0,5 gram mỗi ngày
• 1 đến 3 tuổi : 0,7 gram mỗi ngày
• 3 đến 8 tuổi:  0,9 gram mỗi ngày
• 9 đến 13 tuổi: 1,2 gram (nam) và 1 gram(nữ) mỗi ngày
• 14 đến 18 tuổi: 1,6 gram(nam) và 1,1 gram(nữ) mỗi ngày

Nếu trẻ biếng ăn và không thích cá, có thể sử dụng các chất bổ sung từ viên dầu cá để tăng cường omega-3. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi cho trẻ uống.

Đảm bảo rằng không cho trẻ sử dụng quá nhiều. Vì nó có thể dẫn đến buồn nôn, các vấn đề về tiêu hóa và chảy máu (hiếm khi). Trong những trường hợp như vậy, bạn nên đem trẻ đến kiểm tra bác sĩ ngay.

Axit béo omega-3 rất quan trọng để trẻ có được sức khỏe tốt nhất. Việc bổ sung Omega-3 bằng cách sử dụng các thực phẩm giàu chất béo như cá là cách tốt nhất để đảm bảo lượng omega-3 cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu trẻ không thích ăn cá, thì bạn có thể sử dụng các viên bổ sung omega-3. Đây là một cách đơn giản và hiệu quả cao giúp cải thiện sức khỏe.